SPÓR ZBIOROWY

to przewidziana prawem procedura, pozwalająca związkowi zawodowemu na zgłoszenie wobec dyrekcji zakładu pracy określonych żądań dotyczących warunków pracy i płacy pracowników, a w przypadku gdy dyrekcja nie spełni tych żądań – na przeprowadzenie legalnej akcji protestacyjnej i – ostatecznie – strajku. Spór zbiorowy składa się z etapów opisanych w przepisach prawa i żadnego z tych etapów nie można pominąć. Spór zbiorowy nie jest też dopuszczalny, jeżeli istnieją inne formy rozstrzygnięcia indywidualnych żądań pracowniczych.

Należy pamiętać, że bez sporu zbiorowego nie ma legalnego strajku ALE spór zbiorowy to nie strajk!

W spór zbiorowy z pracodawcą wejść może wyłącznie  związek zawodowy. Jeśli chcecie Państwo walczyć o swoje interesy, ale w Państwa szpitalu nie istnieje jeszcze Zakładowa Organizacja Związkowa KZZPMLD, w prosty sposób możecie ją założyć (więcej informacji tutaj).

Jeśli ZOZ KZZPMLD funkcjonuje już w Państwa miejscu pracy, dla powodzenia wszelkich późniejszych akcji dobrze będzie, jeśli wstąpicie Państwo w jego szeregi (deklaracja członkowska). Należy jednak pamiętać, że podczas sporu zbiorowego z pracodawcą związek zawodowy reprezentuje wszystkich pracowników, także tych w nim niezrzeszonych.

W razie obaw: zgodnie z przepisami prawa, żaden z pracowników nie może być dyskryminowany lub zwolniony z pracy za przynależność czy pełnienie funkcji w organizacji związkowej.

ETAPY SPORU ZBIOROWEGO

Dzień 0 – złożenie na ręce pracodawcy pisma zawierającego żądania, będące podstawą sporu zbiorowego. Pismo powinno jasno wskazywać:

• oznaczenie podmiotu występującego z żądaniami (tzn. zakładowej organizacji związkowej),
• czyje prawa i interesy są reprezentowane przez związek,
• żądania pracownicze (np. konkretne żądania płacowe).

3 dni – minimalny czas, jaki pracodawca ma na spełnienie żądań będących podstawą sporu zbiorowego. Po upływie trzech dni automatycznie rozpoczyna się spór zbiorowy.

14 dni – tyle czasu musi minąć od dnia wyznaczonego na realizację zgłoszonych żądań, będących podstawą sporu zbiorowego, do dnia zapowiedzianego strajku. W tym czasie należy przeprowadzić wszystkie etapy sporu zbiorowego, czyli:

• negocjacje z dyrekcją,
• negocjacje z dyrekcją z udziałem mediatora (tzw. mediacje).

X dni – ewentualny czas na przesunięcie terminu strajku, w przypadku konieczności uzyskania dodatkowych danych przez mediatora.

Jeżeli przebieg postępowania mediacyjnego uzasadnia ocenę, że nie doprowadzi ono do rozwiązania sporu przed upływem terminu zapowiedzianego strajku, związek zawodowy, który wszczął spór z pracodawcą, może jednorazowo i na czas nie dłuższy niż 2 godziny zorganizować STRAJK OSTRZEGAWCZY.

Jeśli pracodawca zwolni z pracy działacza związkowego prowadzącego spór zbiorowy to – zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych – związek zawodowy może ogłosić strajk bez zachowania zasad, przewidzianych w przepisach prawa.
W sytuacji, gdy wszystko przebiega zgodnie z prawem, dopiero w przypadku braku porozumienia związku zawodowego z pracodawcą i po etapie mediacji można rozpocząć strajk.

STRAJK

jest ostatnim etap sporu zbiorowego. Polega na dobrowolnym powstrzymaniu się od pracy przez protestujących, w celu wymuszenia od pracodawcy spełniania żądań przedstawionych w ramach sporu zbiorowego. Strajk może ogłosić WYŁĄCZNIE związek zawodowy. Z praktyki wynika, że strajk można rozpocząć nie wcześniej niż po upływie ok. miesiąca od zgłoszenia przez związek zawodowych żądań będących podstawą sporu zbiorowego.

Przed ogłoszeniem strajku, ale już po nieosiągnięciu porozumienia z dyrekcją w ramach negocjacji, bez przerywania pracy, można zorganizować inne niż strajk formy akcji protestacyjnej, niezagrażające życiu lub zdrowiu ludzkiemu, z zastrzeżeniem przestrzegania obowiązującego porządku prawnego (np. plakatowanie, określone zachowanie, ubiory itp., bez potrzeby ubiegania się o zgodę od dyrekcji).

WAŻNE ASPEKTY AKCJI PROTESTACYJNYCH

Art. 19.1. Niedopuszczalne jest zaprzestanie pracy w wyniku akcji strajkowych na stanowiskach pracy, urządzeniach i instalacjach, na których zaniechanie pracy zagraża życiu i zdrowiu ludzkiemu lub bezpieczeństwu państwa.

Art. 20.1. Strajk zakładowy ogłasza organizacja związkowa po uzyskaniu zgody większości głosujących pracowników, jeżeli w głosowaniu wzięło udział co najmniej 50% pracowników zakładu pracy. Wszystkich pracowników –  nie tylko pracowników laboratoriów!

Art 23.2. W okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy. Okres przerwy w wykonywaniu pracy wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, ale podczas strajku pracownicy nie dostają wynagrodzenia.

W trakcie trwania strajku, pracownicy nie są zobowiązani do przebywania w swoim zakładzie pracy. Dopuszczalna jest też praca w innych miejscach poza normalnymi godzinami pracy w miejscu prowadzenia sporu zbiorowego.

W przypadku chęci wstąpienia w spór zbiorowy zachęcamy do kontaktu z Zarządem Krajowym KZZPMLD – postaramy się udzielić odpowiednich instrukcji i wyjaśnić problemy prawne, związane z kolejnymi etapami procesu.

AKTY PRAWNE

• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483)
• USTAWA z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych Dz.U. 1991 Nr 55 poz. 236 (art: 3, 7, 28, 30, 32, 33 i 35)
• USTAWA z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych DU. 1991 Nr 55 poz. 234
• USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy Dz.U.2016.1666 ze zm.
• USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny Dz.U.2017.459 ze zm.
• USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
• ROZPORZĄDZENIE Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie warunków wynagradzania mediatorów z listy ustalonej przez ministra właściwego do spraw pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. Dz.U.269.2673
• ROZPORZĄDZENIE Rady Ministrów w sprawie trybu postępowania przed kolegiami arbitrażu społecznego z dnia 16 sierpnia 1991 r. (Dz.U.73. 324).

WYROKI SĄDU NAJWYŻSZEGO DOTYCZĄCE SPORÓW ZBIOROWYCH

• Wyrok SN z dnia 17 lutego 2005 r. sygn. II PK 217/04
• Wyrok SN z dnia 7 lutego 2007 r. sygn. I PK 209/06
• Wyrok SN z dnia 5 marca 2009 r. sygn. II PK 146/08
• postanowienie Kolegium Arbitrażu Społecznego przy SN z dnia 26 stycznia 2006 r. sygn. III KAS 1/05
• Wyrok SN z dnia 24 września 2013 r. sygn. III PK 90/12
• Wyrok SN z dnia 8 lipca 2014 r. o sygn. I PK 312/13
• Wyrok SN z dnia 27 listopada 1997 r. o sygn. I PKN 393/97